Το Boeing 787 Dreamliner, ηλικίας 12 ετών, συνετρίβη στις 12 Ιουνίου σε πυκνοκατοικημένη περιοχή της Αχμενταμπάντ στη δυτική Ινδία, μόλις 40 δευτερόλεπτα μετά την απογείωσή του. Σύμφωνα με τα δεδομένα του Flightradar24, το αεροσκάφος είχε φτάσει στα 625 πόδια ύψος όταν ξαφνικά χάθηκαν τα δεδομένα τοποθεσίας. Η έκθεση των 15 σελίδων που δημοσιεύθηκε το Σάββατο προσφέρει τις πρώτες ενδείξεις για το τι συνέβη εκείνη τη μοιραία στιγμή.

Στο επίκεντρο της έρευνας βρίσκεται ο διάλογος των δύο πιλότων, όπως καταγράφηκε από το καταγραφικό του πιλοτηρίου. Λίγο μετά τη διακοπή παροχής καυσίμου, ο ένας ρωτά τον άλλον: «Γιατί σταμάτησες την παροχή;», με τον δεύτερο να απαντά: «Δεν το έκανα». Η συνομιλία δεν αποκαλύπτει ποιος από τους δύο μίλησε πρώτος. Τη στιγμή εκείνη, το αεροσκάφος βρισκόταν υπό τον έλεγχο του συγκυβερνήτη, ενώ ο κυβερνήτης παρακολουθούσε.

Οι διακόπτες καυσίμου, που τέθηκαν ξαφνικά στη θέση «cut-off» (απενεργοποίηση), συνήθως χρησιμοποιούνται μόνο μετά την προσγείωση. Η απενεργοποίησή τους εν πτήσει σημαίνει άμεση διακοπή της παροχής καυσίμου στους κινητήρες, με αποτέλεσμα την πλήρη απώλεια ισχύος.

Παρά την αυτόματη επαναφορά τους σε ενεργή θέση λίγο αργότερα, και ενώ ο ένας κινητήρας άρχισε να επανεκκινεί, το αεροσκάφος δεν πρόλαβε να ανακτήσει ώθηση πριν τη συντριβή.

Το ερώτημα που ανακύπτει είναι κρίσιμο: πώς ενεργοποιήθηκαν ταυτόχρονα και οι δύο διακόπτες καυσίμου, παρά τους ενσωματωμένους μηχανισμούς ασφαλείας που αποτρέπουν κάτι τέτοιο. Όπως εξηγούν οι ερευνητές, οι συγκεκριμένοι διακόπτες είναι σχεδιασμένοι με μοχλό ασφαλείας – πρέπει να σηκωθούν και να τραβηχτούν για να αλλάξουν θέση, γεγονός που καθιστά εξαιρετικά δύσκολη την τυχαία ενεργοποίησή τους.

«Θα ήταν σχεδόν αδύνατο να πατηθούν και οι δύο διακόπτες με μία μόνο κίνηση του ενός χεριού», δήλωσε στο BBC ανώνυμος ερευνητής αεροπορικών ατυχημάτων με έδρα τον Καναδά, επισημαίνοντας την αξιοπιστία του σχεδιασμού τους.

Ο Shawn Pruchnicki, πρώην ερευνητής αεροπορικών ατυχημάτων και νυν ειδικός αεροπορίας στο Πανεπιστήμιο του Οχάιο, εξέφρασε ανοιχτά την αμφιβολία του για την πιθανότητα ανθρώπινου λάθους: «Ήταν σκόπιμο ή αποτέλεσμα σύγχυσης; Αυτό φαίνεται απίθανο, καθώς οι πιλότοι δεν ανέφεραν τίποτα ασυνήθιστο. Σε πολλές καταστάσεις έκτακτης ανάγκης στο πιλοτήριο, οι πιλότοι μπορεί να πατήσουν λάθος κουμπιά ή να κάνουν λανθασμένες επιλογές – αλλά εδώ δεν υπήρξε καμία ένδειξη για τέτοια κατάσταση».

Οι ινδικές αρχές ηγούνται της έρευνας, συνεπικουρούμενες από εμπειρογνώμονες της Boeing, της General Electric (κατασκευάστριας των κινητήρων), της Air India, των ινδικών ρυθμιστικών αρχών, καθώς και από εκπροσώπους του αμερικανικού Εθνικού Συμβουλίου Ασφάλειας Μεταφορών (NTSB) και του Ηνωμένου Βασιλείου.

Παρά τις ενδείξεις, οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη καταλήξει σε σαφές συμπέρασμα. Τα σενάρια περιλαμβάνουν από τεχνική βλάβη, σφάλμα στο λογισμικό ή την καλωδίωση, μέχρι και ακούσια ή εσφαλμένη ενέργεια των πιλότων. Ωστόσο, η απουσία οποιασδήποτε σχετικής αναφοράς στο cockpit και ο μηχανισμός ασφαλείας των διακοπτών κάνουν το ατύχημα ακόμη πιο δυσερμήνευτο.

Η τραγωδία της πτήσης 171 έχει ήδη προκαλέσει δημόσια κατακραυγή και πίεση για απόδοση ευθυνών. Το ερώτημα παραμένει: ήταν μια τραγική σύμπτωση ή μια εσκεμμένη, αδιευκρίνιστη ενέργεια στο πιλοτήριο; Η πλήρης απάντηση ίσως αργήσει, αλλά η έρευνα δείχνει ότι το δυστύχημα θα απασχολήσει την παγκόσμια αεροπορική κοινότητα για καιρό.