Τεφτέρια έχουν ανοίξει τα τελευταία χρόνια και τα σχολικά κυλικεία στη Θεσσαλονίκη, σε μια προσπάθεια να εξυπηρετήσουν τους μαθητές ώστε να μην μένουν νηστικοί, όπως υποστηρίζει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο πρόεδρος του Σωματείου Κυλικειαρχών Θεσσαλονίκης «Μακεδονία», Στέφανος Φακούδης.

Όπως εξηγεί, ακόμη και στις θεωρούμενες εύπορες περιοχές, στα ανατολικά της Θεσσαλονίκης, πολλά είναι τα παιδιά που αδυνατούν πλέον να διαθέσουν έστω και ένα ευρώ τοις μετρητοίς για να προμηθευτούν το κολατσιό τους, οπότε γράφουν τις αγορές τους στα τεφτέρια που έχουν ανοίξει τα κυλικεία.

Προσθέτει δε, ότι ο ίδιος, όταν διαπίστωσε ότι κάποιοι γονείς αδυνατούσαν αποδεδειγμένα να πληρώσουν το κόστος της σίτισης των παιδιών τους στο σχολείο, αναγκάστηκε στο τέλος της χρονιάς να διαγράψει τα χρέη τους, σκίζοντας και πετώντας το τεφτέρι.

«Η κρίση έχει αλλάξει τις συνήθειες των παιδιών, που σε μεγάλο ποσοστό πλέον δεν αγοράζουν κάτι από το κυλικείο, αλλά φέρνουν το κολατσιό τους από το σπίτι. Υπάρχει όμως κι ένα μεγάλο ποσοστό μαθητών, τουλάχιστον 20%, που αδυνατούν να κάνουν ακόμη κι αυτό, δηλαδή να πάρουν μαζί τους φαγητό από το σπίτι», σημειώνει ο κ.Φακούδης.

Όσο περνούν τα χρόνια, λέει, το πρόβλημα επιδεινώνεται και, πέραν της προφανούς επίπτωσής του στα ίδια τα παιδιά, συρρικνώνει και τον τζίρο των σχολικών κυλικείων, με αποτέλεσμα δεκάδες εξ αυτών να έχουν οδηγηθεί στο λουκέτο, αφήνοντας χωρίς δουλειά πολλούς επαγγελματίες.

Το 30% των επαγγελματιών που είχαν κυλικεία το 2010 έχουν αποχωρήσει

Σύμφωνα με τον κ. Φακούδη, από την αρχή της κρίσης, το 2010, ο κύκλος εργασιών των περίπου 300 σχολικών κυλικείων της Θεσσαλονίκης έχει μειωθεί κατά 40% κατά μέσο όρο, «ενώ ένα 30% των παλιών συναδέλφων μας αναγκάστηκαν να αποχωρήσουν», καθώς δεν μπορούσαν να πληρώνουν όχι απλά τα μισθώματα του επαγγελματικού τους χώρου, αλλά ούτε καν το ΤΕΒΕ. Το θέμα των μισθωμάτων αποτελεί μόνιμο βραχνά για τους κυλικειάρχες, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια ζητούν επιμόνως τη μείωσή τους σε ποσοστό 20% έως 35%, αναλόγως του μισθώματος, σκοντάφτοντας στις περισσότερες περιπτώσεις στην άρνηση των σχολικών επιτροπών και των δήμων.

«Οι σχολικές επιτροπές δεν επιδοτούνται πλέον με χρηματικά ποσά από τους δήμους, οπότε τις ενδιαφέρει τι θα εισπράξουν», υποστηρίζει ο κ. Φακούδης, σύμφωνα με τον οποίο η αντίσταση στη μείωση των μισθωμάτων τροφοδοτείται και από τους νεοεισερχόμενους στο επάγγελμα, οι οποίοι νοικιάζουν τα σχολικά κυλικεία στις αντίστοιχες δημοπρασίες, και μη έχοντας γνώση της αγοράς και των πραγματικών τζίρων τους, τα χτυπάνε σε υψηλές τιμές. «Καλό είναι πριν προσφέρουν ένα υψηλό μίσθωμα να συμβουλεύονται τους άλλους επαγγελματίες της αγοράς και να μαθαίνουν και τι εισπράττει πραγματικά ένα κυλικείο», λέει.

Αύξηση στις τιμές λόγω ΦΠΑ 23%

Ο ίδιος υπενθυμίζει, ότι φέτος, λόγω της αύξησης του ΦΠΑ στο 23%, οι τιμές των τροφίμων που πωλούνται στα σχολικά κυλικεία, με εξαίρεση το κουλούρι και το νερό, «παρουσιάζουν μια διαφοροποίηση» σε σχέση με πέρυσι: π.χ. η τυρόπιτα πωλείται προς 1,10 ευρώ έναντι 1 ευρώ «με τη διατίμηση που έκανε το υπουργείο».

Κατά τον ίδιο, η ποιότητα και το είδος των τροφίμων που διατίθενται στα σχολικά κυλικεία της Θεσσαλονίκης είναι πλήρως εναρμονισμένα με τις προδιαγραφές του υπουργείου Υγείας, «τουλάχιστον στο 90% των κυλικείων για το οποίο έχω γνώση εγώ» (σ.σ. στο σωματείο είναι εγγεγραμμένα 220 από τα περίπου 300 κυλικεία).

«Στις αρχές κάθε χρονιάς οι συνάδελφοι έρχονται και μας συμβουλεύονται για το είδος των τροφίμων που μπορούν να πουλήσουν και ακολουθούν πιστά τις οδηγίες, ενώ μας βοηθάνε σε αυτό και οι προμηθευτές», λέει.

Ποια τρόφιμα επιτρέπεται να πωλούνται στα κυλικεία των σχολείων;

Στο μεταξύ, λίστα με τα τρόφιμα που επιτρέπεται να πωλούνται σε σχολικά κυλικεία, καντίνες (σταθερές) και χώρους εστίασης εντός των δημόσιων και ιδιωτικών σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης έδωσε στη δημοσιότητα το Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ) προς ενημέρωση των γονέων.

Τα επιτρεπόμενα τρόφιμα ανά κατηγορία είναι τα εξής:

Φρούτα - Λαχανικά

• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά εποχής, καλά πλυμένα και συσκευασμένα, σε ατομική μερίδα.
• Αποξηραμένα φρούτα χωρίς προσθήκη ζάχαρης, συσκευασμένα, σε ατομική μερίδα έως 50γρ.
• Φυσικός χυμός φρούτων ή και λαχανικών, που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων/καντινών. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη σακχάρων ή/και γλυκαντικών ουσιών.
• Φρουτοσαλάτα που παρασκευάζεται εντός των κυλικείων/καντινών από φρέσκα, καλά πλυμένα φρούτα εποχής. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη σακχάρων ή/και γλυκαντικών ουσιών.
• Σαλάτα από φρέσκα, καλά πλυμένα λαχανικά, που παρασκευάζεται, εντός των κυλικείων/καντινών, χωρίς προσθήκη αλατιού. Επιτρέπεται η προσθήκη ελαιολάδου, ξιδιού ή λεμονιού.
• Συσκευασμένοι φυσικοί χυμοί φρούτων και ομοειδών προϊόντων, χωρίς συντηρητικά και χωρίς προσθήκη ζάχαρης, σε ατομική συσκευασία έως και 250ml.

Γαλακτοκομικά

• Γάλα τυποποιημένο, παστεριωμένο, σε ατομική συσκευασία έως 500ml, πλήρες και ημιαποβουτυρωμένο (1,5-1,8% λιπαρά).
• Σοκολατούχο γάλα με χαμηλά λιπαρά (max.1,8%), σε συσκευασία έως 250ml.
• Γιαούρτι τυποποιημένο (έως 5% λιπαρά), χωρίς πρόσθετα σάκχαρα, σε ατομική μερίδα έως 200γρ.
• Ροφήματα από συνδυασμούς φρέσκου γάλακτος και φρέσκων φρούτων, που θα παρασκευάζονται στο κυλικείο. Δεν επιτρέπεται η προσθήκη ζάχαρης ή η χρήση έτοιμης σκόνης.
• Τυριά πολύ σκληρά, σκληρά, ημίσκληρα, μαλακά τυριά. Εξαιρούνται τα ανακατεργασμένα τυριά ή τηγμένα τυριά και ανακατεργασμένα τυριά με αλειφώδη υφή.

Απλά αρτοπαρασκευάσματα ή αρτοσκευάσματα

• Κουλούρι σησαμένιο ολικής άλεσης ή λευκό.
• Κριτσίνια ολικής άλεσης ή λευκά σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.
• Φρυγανιές ολικής άλεσης ή λευκές, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.
• Κράκερς ολικής άλεσης ή λευκά σε ατομική συσκευασία έως 50γρ.

Όλα τα απλά αρτοσκευάσματα πρέπει να πληρούν τις εξής προδιαγραφές: κορεσμένα λιπαρά έως 3%, τρανς λιπαρά έως 0,1 % και νάτριο έως 0,5%.

Διάφορα αρτοσκευάσματα

• Μουστοκούλουρα, σε ατομική μερίδα έως 60γρ.
• Μπισκότα απλά, χωρίς γέμιση, σε ατομική συσκευασία (έως 60γρ) με συγκεκριμένες προδιαγραφές ως προς τα τρανς και κορεσμένα λιπαρά και τη ζάχαρη.
• Σταφιδόψωμο σε ατομική μερίδα έως 60γρ.
• Μπάρα δημητριακών ολικής άλεσης, σε ατομική μερίδα έως 40γρ, η οποία πρέπει να πληροί συγκεκριμένες προδιαγραφές ως προς τα κορεσμένα και τρανς λιπαρά και το νάτριο.
• Τυρόπιτα-πίτα λαχανικών, σε ατομικές μερίδες των 120γρ, με συγκεκριμένες προδιαγραφές ως προς τη ζύμη και το τυρί.
• Πίτσα, η οποία στη γέμιση μπορεί να περιλαμβάνει μόνο τυρί, ντομάτα, πιπεριές, μανιτάρια, κρεμμύδι και καλαμπόκι. Δεν επιτρέπεται η χρήση σάλτσας και αλλαντικών.

Σάντουιτς

Τα σάντουιτς/τοστ μπορούν να παρασκευάζονται με συνδυασμούς των τροφίμων των υπόλοιπων παραγράφων. Μπορούν να είναι τυποποιημένα ή να παρασκευάζονται στον χώρο του κυλικείου/καντίνας αυθημερόν. Επιτρέπεται η χρήση όλων των ειδών ψωμιού, με εξαίρεση το μπριός, το κρουασάν ή το πιροσκί. Δεν επιτρέπεται η χρήση άλλων αλλαντικών, εκτός από βραστή γαλοπούλα με συγκεκριμένες προδιαγραφές, ενώ ως προς τα τυριά ισχύουν όσα αναφέρθηκαν παραπάνω. Λαχανικά όλων των ειδών μπορούν να χρησιμοποιηθούν, καθώς και ελιές χωρίς το κουκούτσι και πάστα ελιάς και αυγά καλά βρασμένα. Από λιπαρές ύλες επιτρέπεται μόνο η προσθήκη ελαιολάδου. Επιτρέπεται η παρασκευή γλυκών σάντουιτς, με συνδυασμό των προαναφερομένων ψωμιών και με γέμιση μίας κουταλιάς της σούπας μέλι ή μέλι-ταχίνι.

Γλυκίσματα

• Κρέμα και ρυζόγαλο σε ατομικές μερίδες των 150γρ (με περιεκτικότητα σε λίπος γάλακτος έως 4%).
• Χαλβάς σε ατομική μερίδα έως 50γρ.
• Παστέλι σε ατομική μερίδα έως 50γρ.
• Μέλι σε ατομική μερίδα.
• Σοκολάτα υγείας και γάλακτος, σε ατομική μερίδα έως 30γρ. Δεν επιτρέπεται η διάθεση τσιχλών και καραμελών.

Ξηροί καρποί

• Στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης επιτρέπονται οι ξηροί καρποί όλων των ειδών, χωρίς προσθήκη αλατιού ή ζάχαρης, σε ατομική συσκευασία έως 50γρ. Δεν επιτρέπονται οι τηγανισμένοι ξηροί καρποί.

Υγρά

• Εμφιαλωμένο νερό μόνο σε πλαστικές φιάλες και χυμοί μόνο σε πλαστικές και χάρτινες συσκευασίες, στις ποσότητες που αναφέρονται παραπάνω.
• Μόνο στα κυλικεία των σχολείων δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, τα παρακάτω αφεψήματα: χαμομήλι, φασκόμηλο, τσάι του βουνού, χωρίς προσθήκη ζάχαρης ή σύνθετων γλυκαντικών.
• Καφές μόνο για το προσωπικό.
• Δεν επιτρέπεται η διάθεση αναψυκτικών.
• Δεν επιτρέπεται η διάθεση λειτουργικών τροφίμων ή συμπληρωμάτων διατροφής και προϊόντων που περιέχουν γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς.

Ανώτατες τιμές

Στα σχολικά κυλικεία ισχύουν –σύμφωνα με το ΚΕΠΚΑ– οι παρακάτω ανώτατες τιμές με ΦΠΑ:

α) Σάντουιτς ή τοστ από ψωμί ολικής άλεσης ή λευκό, με τυρί (με προσθήκη ή μη λαχανικών, τομάτας, ελαιολάδου και άλλων) 1,10 ευρώ.
β) Σάντουιτς ή τοστ από ψωμί ολικής άλεσης ή λευκό με τυρί και γαλοπούλα (με προσθήκη ή μη λαχανικών, ντομάτας, ελαιολάδου και άλλων) 1,35 ευρώ.
γ) Απλό αρτοσκεύασμα (σουσαμένιο κουλούρι) σε ατομική συσκευασία 40 γραμμαρίων τουλάχιστον, 0,40 ευρώ.
δ) Τυρόπιτα - σπανακόπιτα με τυρί φέτα ή κασέρι, βάρους 120 γραμμαρίων 1,10 ευρώ.
ε) Εμφιαλωμένο νερό των 500ml, εγχώριο ή μη, εντός ή εκτός ψυγείου, 0,35 ευρώ.
στ) Φυσικοί χυμοί φρούτων με 100% χυμό (χωρίς πρόσθετη ζάχαρη) σε ατομική συσκευασία 250 ml, 0,95 ευρώ.