Όλα γίνονται για τα πυρηνικά υποβρύχια και για να μην… γιγαντωθεί περισσότερο η Κίνα. Αυτή είναι η πρώτη «ανάγνωση» των όσων ανακοίνωσαν οι ηγέτες των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας. Για ψυχροπολεμικό κλίμα «μιλά» το Πεκίνο, δυσαρέσκεια και στη Γαλλία.

Τζο Μπάιντεν, Μπόρις Τζόνσον και Σκοτ Μόρισον, ο πρόεδρος των ΗΠΑ και οι πρωθυπουργοί Βρετανίας και Αυστραλίας δηλαδή, σε μια αιφνιδιαστική κοινή ανακοίνωση το βράδυ της Τετάρτης (15.09.2021) «σύστησαν» στον κόσμο την AUKUS, τη συμμαχία το όνομα της οποίας προκύπτει από τα αρχικά των τριών χωρών (Australia, United Kingdom, United States).

Η συμμαχία δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της προσπάθειας των ΗΠΑ να ενισχύσουν τις συμμαχίες τους προς όλες τις κατευθύνσεις με στόχο την οικοδόμηση ενός μετώπου ενάντια στην αυξανόμενη επιρροή της Κίνας. Και γι’ αυτό δημιουργήθηκε η AUKUS, η συμμαχία των ΗΠΑ με την Αυστραλία και τη Βρετανία, μια ευρεία εταιρική σχέση ασφάλειας στη ζώνη του Ινδικού-Ειρηνικού, η οποία ενδέχεται να υπονομεύσει τις γαλλικές βλέψεις στην περιοχή.

Πέρα από την Κίνα, που είναι στο επίκεντρο της συμμαχίας που ίσως αλλάξει τις γεωστρατηγικές υπηρεσίες, εμμέσως πλήττεται και η Γαλλία, που είδε την Αυστραλία εν μια νυκτί να ακυρώνει τη γιγαντιαία σύμβαση που είχαν υπογράψει το 2016 για την προμήθεια συμβατικών υποβρυχίων, προτιμώντας την κατασκευή πυρηνικών υποβρυχίων με αμερικανική και βρετανική τεχνολογία. Ο πρωθυπουργός της χώρας, Σκοτ Μόρισον, μίλησε για «αλλαγή ανάγκης» και ανακοίνωσε ότι θα αγοράσει πυραύλους Tomahawk από τις ΗΠΑ και θα επιδιώξει την ανάπτυξη οκτώ πυρηνικών υποβρυχίων.

Μπάιντεν

«Η πρώτη σημαντική πρωτοβουλία αυτού του (νέου συμφώνου που φέρει την ονομασία) AUKUS, θα είναι η παράδοση ενός στόλου πυρηνοκίνητων υποβρυχίων στην Αυστραλία», δήλωσε ο Μόρισον στην τηλεδιάσκεψη με τον Βρετανό πρωθυπουργό Μπόρις Τζόνσον και τον Αμερικανό πρόεδρο Τζο Μπάιντεν, ο οποίος διοργάνωσε την τηλεδιάσκεψη.

Και δεν είναι βέβαιο ότι το Παρίσι θα παρηγορηθεί από τις καθησυχαστικές δηλώσεις του Μπάιντεν, ο οποίος διαβεβαίωσε ότι οι ΗΠΑ θέλουν «να συνεργαστούν στενά με τη Γαλλία» σε αυτήν την πολύ μεγάλης σημασίας στρατηγική ζώνη. Το Παρίσι «είναι ένας βασικός εταίρος» των ΗΠΑ, είπε ο Αμερικανός πρόεδρος.

«Το Ηνωμένο Βασίλειο, η Αυστραλία και οι ΗΠΑ θα συνδεθούν ακόμη στενότερα, γεγονός που αντικατοπτρίζει το επίπεδο εμπιστοσύνης μεταξύ μας και το βάθος της φιλίας μας», δήλωσε ο Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος με αυτή τη συμφωνία καταγράφει μια διπλωματική επιτυχία στη στρατηγική του για αποφυγή διεθνούς απομόνωσης της Βρετανίας μετά το Brexit.

Υποβρύχια

«Με βάση την κοινή ναυτική ιστορία των δημοκρατιών μας, δεσμευόμαστε για μια κοινή φιλοδοξία να υποστηρίξουμε την Αυστραλία στην απόκτηση πυρηνοκίνητων υποβρυχίων», υπογραμμίζει το κοινό ανακοινωθέν των τριών εταίρων.

«Η μόνη χώρα με την οποία οι ΗΠΑ έχουν μοιραστεί ποτέ αυτή την τεχνολογία πυρηνικής πρόωσης είναι με την Μεγάλη Βρετανία από το 1958», δήλωσε νωρίτερα ανώτερος αξιωματούχος του Λευκού Οίκου. «Αυτή είναι μια θεμελιώδης απόφαση, θεμελιώδης. Θα δεσμεύσει την Αυστραλία, τις ΗΠΑ και τη Μεγάλη Βρετανία για γενιές».

Δεν υπήρξε καμία αναφορά στην Κίνα ούτε στις προφορικές δηλώσεις, ούτε στο ανακοινωθέν, στο οποίο γινόταν λόγος για «ειρήνη και σταθερότητα στην περιοχή του Ινδικού-Ειρηνικού», αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η νέα συμμαχία στοχεύει πρώτα και κύρια τις περιφερειακές βλέψεις του Πεκίνου.

Ο Τζο Μπάιντεν επαναλαμβάνει μετά την εκλογή του ότι σκοπεύει να αντιμετωπίσει την Κίνα, πολιτική και του προκάτοχού του, Ντόναλντ Τραμπ, αλλά με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο, και όχι απαραίτητα με κατά μέτωπο αντιπαράθεση.

Χθες, ο ίδιος είπε ότι θέλει «να επενδύσει στη μεγαλύτερη πηγή της δύναμης μας, τις συμμαχίες μας» και ότι επιθυμεί «αυτές να τις αναβαθμίσει για να αντιμετωπίσουν καλύτερα τις απειλές του σήμερα και του αύριο».

Το «συμβόλαιο του αιώνα» σε απειλή

Ο Αμερικανός πρόεδρος θα δεχθεί επίσης στις 24 Σεπτεμβρίου στην Ουάσινγκτον τους πρωθυπουργούς της Αυστραλίας, της Ινδίας και της Ιαπωνίας με στόχο την αναβίωση της λεγόμενης Quad, την άτυπη τετραμερή συμμαχία των ΗΠΑ, της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας και της Ινδίας, η οποία θεωρείται πως έχει συμπηχθεί για να αντιμετωπιστεί η αυξανόμενη ισχύς και επιρροή της Κίνας στην περιφέρεια Ινδικού-Ειρηνικού.

Αλλά η ανακοίνωση της Τετάρτης, παρά τις προσεκτικές δηλώσεις του Μπάιντεν, κινδυνεύει να ψυχράνει μια άλλη συμμαχία, αυτή με τη Γαλλία, εφόσον η Αυστραλία αποχωρεί από την, αποκαλούμενη, «σύμβαση του αιώνα» για τη γαλλική αμυντική βιομηχανία.

Μια συμφωνία-πλαίσιο που υπογράφηκε το 2016 από την Αυστραλία και προβλέπει την κατασκευή 12 πυροκίνητων υποβρυχίων επίθεσης, σχεδιασμένων από τα γαλλικά υποβρύχια κατηγορίας Barracuda.

Το συνολικό κόστος του προγράμματος, για το οποίο αρμόδιο είναι ο γαλλικός ναυπηγικός όμιλος, ανέρχεται σε 50 δισεκατομμύρια αυστραλιανά δολάρια (31 δισεκατομμύρια ευρώ). Ο όμιλος που ειδικεύεται στην ναυπηγική βιομηχανία άμυνας εξέφρασε την «μεγάλη απογοήτευσή» του.

Κίνα: Ψυχροπολεμικό κλίμα

Δεν ήταν δυνατόν τα όσα ανακοίνωσαν οι Μπάιντεν, Τζόνσον και Μόρισον να μην προκαλέσουν την αντίδραση της Κίνας. Και αυτή ήρθε από την πρεσβεία της χώρας στην Ουάσινγκτον.

ΗΠΑ, Βρετανία και Αυστραλία θα πρέπει να «αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη», διαμηνύει το Πεκίνο δια του εκπροσώπου της πρεσβείας του στις ΗΠΑ.

Ερωτηθείς να σχολιάσει, ο εκπρόσωπος της κινεζικής πρεσβείας Λιου Πενγκού είπε ότι οι χώρες «δεν πρέπει να οικοδομούν μπλοκ αποκλεισμού που στοχεύουν ή βλάπτουν τα συμφέροντα τρίτων. Συγκεκριμένα, πρέπει να αποτινάξουν την ψυχροπολεμική τους νοοτροπία και την ιδεολογική τους προκατάληψη».

«Μπαρούτι» και η Γαλλία

Η απόφαση των ΗΠΑ να παραμερίσουν τη Γαλλία από τη συμφωνία που είχε υπογράψει με την Αυστραλία για την προμήθεια υποβρυχίων δείχνει μια έλλειψη συνοχής σε μια στιγμή που οι δύο σύμμαχοι αντιμετωπίζουν κοινές προκλήσεις στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, ανακοίνωσε το Παρίσι.

Οι Γάλλοι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας ανέφεραν επίσης σε ανακοίνωσή τους ότι η απόφαση της Αυστραλίας να αθετήσει τη σύμβαση είναι αντίθετη με το πνεύμα συνεργασίας μεταξύ των δύο χωρών.

Στην AUKUS αντιδρά και η Νέα Ζηλανδία, που ανακοίνωσε ότι θα διατηρήσει την απαγόρευση εισόδου πυρηνικών πλοίων στα χωρικά της ύδατα, καθώς η Αυστραλία, στενός της σύμμαχος, αποφάσισε να αναπτύξει στόλο πυρηνικών υποβρυχίων.

«Η θέση της Νέας Ζηλανδίας αναφορικά με την απαγόρευση πυρηνικών πλοίων στα ύδατά της παραμένει αμετάβλητη», δήλωσε η πρωθυπουργός της Νέας Ζηλανδίας Τζασίντα Άρντερν.