Με μια μάσκα στο πρόσωπο, με κεντημένη τη λέξη «ελπίδα» (hope) προσήλθε χθες στο Προεδρικό Μέγαρο η χρυσή Ολυμπιονίκης, Σοφία Μπεκατώρου, μετά από πρόσκληση της Προέδρου της Δημοκρατίας, Κατερίνας Σακελλαροπούλου, καθώς η πρώτη πολίτης της χώρας στάθηκε -ενώπιον όλων- στο πλευρό της Ελληνίδας πρωταθλήτριας ως «ελάχιστη αναγνώριση της γενναιότητας και της αξιοπρέπειάς της».

Ευχαριστώντας τους πολίτες για τα μηνύματα στήριξής τους, η κ. Μπεκατώρου από πλευράς της απηύθυνε χθες για άλλη μια φορά ανοιχτό κάλεσμα σε όσες γυναίκες έχουν υποστεί σeξουαλική κακοποίηση «να σπάσουν τη σιωπή», με τις πρώτες καταγγελίες από ανάλογα περιστατικά σε ακαδημαϊκά ιδρύματα και χώρους εργασίας να κατακλύζουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, εντείνοντας την αίσθηση ότι το κουβάρι της έμφυλης βίας στην Ελλάδα έχει μόλις αρχίσει να ξετυλίγεται.

Η αθλήτρια σε ανάρτησή της στο Facebook ευχαρίστησε την κ. Σακελλαρόπούλου για τη στάση της και έστειλε ένα μήνυμα σε κάθε θύμα:

Κυρία Πρόεδρε,

σας ευχαριστώ πολύ για τη στήριξή σας. Δικαιώνετε την απόφασή μου να καταγγείλω τη νομική και ηθική απαξία του εγκλήματος που διαπράχθηκε εις βάρος μου.

Μου δίνετε την ευκαιρία να μεταφέρω σε κάθε θύμα, ότι η νίκη και η επούλωση των πληγών από το έγκλημα αυτό, που δεν το γιατρεύει ο χρόνος, είναι η δημόσια αποκάλυψη και η τιμωρία του. Η αποσιώπησή του είναι οδυνηρή και δεν επιτρέπει να πολεμήσουμε την εξάλειψη του εγκλήματος στις ρίζες του, με ανοχή και αδιαφορία.

«Όχι συμπαράσταση, συμμετοχή»

Στο πρόσωπο της Σοφίας Μπεκατώρου «συναντήθηκα με όλες εκείνες τις γυναίκες που κακοποιήθηκαν, λεκτικά ή σωματικά, που τραυματίστηκαν διά βίου από την ηθική βαναυσότητα της σeξουαλικής επιθετικότητας» ανέφερε, μεταξύ άλλων, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, με αφορμή τη συνάντησή της με τη χρυσή Ολυμπιονίκη, με την κ. Σακελλαροπούλου να διατυπώνει ακόμη την ευχή «η γενναία αποκάλυψή της να πνεύσει σαν ορμητικός άνεμος και να σαρώσει κάθε υποκρισία και κάθε απόπειρα συγκάλυψης».

Αναλυτικά, η δήλωση της Προέδρου της Δημοκρατίας:

«Συνάντησα σήμερα μια σπουδαία αθλήτρια, μια γυναίκα με σπάνιο ήθος και ψυχική δύναμη, την ολυμπιονίκη Σοφία Μπεκατώρου. Ήταν μια ελάχιστη αναγνώριση της γενναιότητας και της αξιοπρέπειας με τις οποίες κοινοποίησε την τραυματική εμπειρία της. Μια ελάχιστη ένδειξη όχι συμπαράστασης αλλά συμμετοχής σε μια συνθήκη που αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν συχνά οι γυναίκες στον προσωπικό και τον επαγγελματικό τους βίο. Στο πρόσωπό της συναντήθηκα με όλες εκείνες τις γυναίκες που κακοποιήθηκαν, λεκτικά ή σωματικά, που τραυματίστηκαν διά βίου από την ηθική βαναυσότητα της σeξουαλικής επιθετικότητας. Όλες εκείνες που φέρουν το τραύμα τους σιωπηλά επί χρόνια, μη τολμώντας να το καταγγείλουν, επειδή ενδόμυχα γνωρίζουν ότι θα αντιμετωπιστούν στην καλύτερη περίπτωση με οίκτο ή καχυποψία και στη χειρότερη με περιφρόνηση, με χλεύη, ακόμα και με κοινωνικό στιγματισμό. Όλες εκείνες που υποφέρουν από τις ψυχολογικές επιπτώσεις μιας τέτοιας επώδυνης εμπειρίας, καταρρακωμένες από τη ντροπή και την ταπείνωση, κατασπαραγμένες από την ενοχή λες και οι ίδιες ευθύνονται γι’ αυτό που τους συνέβη, καταδικασμένες εσαεί στον φόβο, στην απέχθεια για το σώμα τους, στη χαμηλή αυτοεκτίμηση».

«Η Σοφία Μπεκατώρου έσπασε τη σιωπή – ή μάλλον διέλυσε τη συνωμοσία σιωπής στην οποία εμπλέκονται όσοι γνωρίζουν και δεν μιλούν, όσοι ανακαλύπτουν, δήθεν έκπληκτοι, τα επαίσχυντα μυστικά εκείνων που εκμεταλλεύονται το κύρος τους και καταχρώνται την εξουσία τους σε βάρος των γυναικών που εξαρτώνται απ’ αυτούς επαγγελματικά, κοινωνικά, ακόμη και οικογενειακά. Εύχομαι η γενναία αποκάλυψή της να πνεύσει σαν ορμητικός άνεμος και να σαρώσει κάθε υποκρισία και κάθε απόπειρα συγκάλυψης. Και πιστεύω ότι η θαρραλέα στάση της θα συμβάλλει στην ευρύτερη κοινωνική ευαισθητοποίηση απέναντι σε ανάλογες ανήθικες και εγκληματικές συμπεριφορές. Είναι καιρός να πάψει η ενοχοποίηση των θυμάτων και η ατιμωρησία των θυτών. Είναι καιρός να οικοδομήσουμε ένα αξιακό σύστημα, στο πλαίσιο του οποίου η γυναίκα δεν θα αντιμετωπίζεται ως δυνάμει θήραμα, η αδυναμία της δεν θα εκλαμβάνεται ως συναίνεση και η σιωπή της δεν θα επικρίνεται ως οιονεί συνενοχή», κατέληξε η Πρόεδρος της Δημοκρατίας.

«Δεν ήταν εύκολο»

Η χρυσή Ολυμπιονίκης συναντήθηκε χθες και με τον υφυπουργό Αθλητισμού, Λευτέρη Αυγενάκη, επαναλαμβάνοντας στις δηλώσεις της πως «λέω σε κάθε θύμα να βγει και να μιλήσει δημόσια». Έχοντας μοιραστεί με το πανελλήνιο την φρικτή εμπειρία που βίωσε το 1998, η κ. Μπεκατώρου έθεσε ως προτεραιότητα της δράσης της -μετά τις σχετικές αποκαλύψεις- την προστασία των παιδιών που ασχολούνται με τον αθλητισμό, ώστε να αποφευχθεί τυχόν επανάληψη της δικής της τραυματικής εμπειρίας.

Στην κατεύθυνση αυτή, στο περιθώριο της συνάντησής της με τον κ. Αυγενάκη και τον Πρόεδρο της ΕΟΕ Σπύρο Καπράλο, η χρυσή ολυμπιονίκης τόνισε ότι «δεν ήταν εύκολο να μιλήσω δημόσια για κάτι τόσο τραυματικό. Ωστόσο αφού μίλησα έχοντας εισπράξει τα συναισθήματα από τον κόσμο αλλά και την αγκαλιά της Πολιτείας μπορώ να πω σε κάθε θύμα να φύγει απ' αυτή τη θέση! Να σπάσει τη σιωπή του, όπου και να βρίσκεται, σε οποιοδήποτε χώρο!».

«Έχουμε τη δυνατότητα να βγούμε νικητές και να κάνουμε ένα νέο ξεκίνημα για την Ελλάδα που θέλουμε να έχουμε. Μία υγιή Ελλάδα σε όλες τις μορφές της», εξήγησε η κ. Μπεκατώρου, ενώ το αίσθημα γενναιότητας που τη διακρίνει, έχει συμπαρασύρει ήδη αρκετά θύματα να καταγγείλουν αντίστοιχες εμπειρίες τους, αλλά και τη Δικαιοσύνη.

«Κατά προτεραιότητα» στη Δικαιοσύνη

Ήδη, με σχετική εγκύκλιό του ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Βασίλειος Πλιώτας ζητά από τους συναδέλφους του σε όλες τις Εισαγγελίες Πρωτοδικών να παρεμβαίνουν άμεσα και ταχύτατα -ακόμη και εάν υπάρχουν ελάχιστα στοιχεία τέλεσης αυτεπαγγέλτως διωκομένων αδικημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας.

«Επόμενο βήμα θα είναι η διενέργεια προκαταρκτικής εξέτασης κατά την οποία η συλλογή των αναγκαίων αποδεικτικών στοιχείων θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από επιμέλεια, ταχύτητα και σχολαστικότητα, με εκμετάλλευση όλου του δικονομικού μας ποινικού οπλοστασίου που μπορεί να περιλαμβάνει, εκτός άλλων, τη διενέργεια ερευνών, ειδικών ανακριτικών πράξεων (άρθρα 243, 254 ΚΠΔ), την άρση του απορρήτου των επικοινωνιών (άρθρο 4 Ν. 2225/94) υπό τους όρους των διατάξεων αυτών κ.λπ., ακολούθως δε θα πρέπει να προωθείται, αναλόγως με τα εκάστοτε προκύπτοντα, δικονομικώς κατά προτεραιότητα η υπόθεση και μπορεί αυτή να εξικνείται μέχρι και τον ποινικό κολασμό του υπαιτίου, εφόσον, βεβαίως, αποδειχθεί η τέλεση της αξιόποινης πράξης», αναφέρεται στην εγκύκλιο.

Εν τω μεταξύ, αύριο το πρωί αναμένεται να βρεθεί στην Εισαγγελία Πρωτοδικών η Σοφία Μπεκατώρου, ώστε να καταθέσει αναφορικά με τις καταγγελίες της σε βάρος του υψηλόβαθμου μέχρι πρότινος παράγοντα της Ομοσπονδίας Ιστιοπλοΐας. Οι καταγγελίες της χρυσής Ολυμπιονίκη προκάλεσαν, άλλωστε, την αυτεπάγγελτη παρέμβαση της προϊσταμένης της Εισαγγελίας Σωτηρίας Παπαγεωργακοπούλου και -παρότι έχει παρέλθει ο χρόνος για ποινική αξιολόγηση της πράξης του φερόμενου δράστη (η οποία χρονολογείται το 1998)- η έρευνα της Εισαγγελίας ενδέχεται να αποτελέσει αφορμή για καταγγελίες αθλητριών και αθλητών, που υπέστησαν σeξουαλικά βίαιες συμπεριφορές από πρόσωπα που ο ρόλος τους ήταν κομβικής σημασίας για την επαγγελματική και αθλητική διαδρομή τους.

Από τους στίβους, στα αμφιθέατρα

Στην Εισαγγελία Πρωτοδικών της Θεσσαλονίκης απευθύνθηκε χθες και ο Πρύτανης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου, Νίκος Παπαϊωάννου, ζητώντας επισήμως να υπάρξει παρέμβαση της εισαγγελίας αναφορικά με καταγγελίες φοιτητριών του ιδρύματος που έχουν δεχτεί σeξουαλική παρενόχληση.

Αποτροπιασμό, άλλωστε, για τη συμπεριφορά διδάσκοντα στο ΑΠΘ έχει προκαλέσει η καταγγελία φοιτήτριας, η οποία υποχρεώθηκε να διακόψει για αρκετά χρόνια τις σπουδές της, μέχρις ότου συνταξιοδοτηθεί ο θύτης της παρενόχλησής της.

Η ανάρτηση της φοιτήτριας:

«Με αφορμή μια καταγγελία από μια αθλήτρια ανοίγουν στόματα που έκλειναν για πολλά πολλά χρόνια. Αυτή η σιωπή έκλεινε μαζί της πόνο, απογοήτευση, κατεστραμμένα όνειρα, και ένα μεγάλο γιατί. Δέχτηκα σeξουαλική παρενόχληση από γνωστό καθηγητή της σχολής μας (σ.σ. Γεωλογικό ΑΠΘ) ο οποίος δεν μου πέρασε ποτέ το μάθημά του αν και το είχα δώσει τουλάχιστον δέκα φορές.

Έκανα καταγγελία στον τότε πρόεδρο της σχολής ο οποίος ήθελε να με βοηθήσει αλλά μου είπε ότι προσπάθησαν και άλλες φοιτήτριες αλλά δεν κατάφεραν κάτι. Το αποτέλεσμα ήταν να εγκαταλείψω τη σχολή μέχρι το 2016 που έμαθα ότι ο εν λόγω «καθηγητής» επιτέλους συνταξιοδοτήθηκε.

Με μεγάλη χαρά ξαναξεκίνησα να διαβάζω και τελείωσα τη σχολή. Σήμερα έχω πτυχίο και μεταπτυχιακό στην περιβαλλοντική διαχείριση και εκπαίδευση. Αυτός ο «άνθρωπος» μου στέρησε την εμπιστοσύνη στους ανθρώπους, μου εγκατέστησε τον φόβο στην ψυχή μου και με έκανε να μην πιστεύω στη δικαιοσύνη.

Είμαι σίγουρη πως δεν είμαι η μόνη που υπέστη τέτοια ταπείνωση. Καταθέτω την ψυχή μου με πλήρη επίγνωση των συνεπειών και είμαι στη διάθεση για περισσότερες πληροφορίες και ενέργειες».

Εξελίξεις 23 χρόνια μετά

Μιλώντας στο protothema.gr, o Πρόεδρος του Τμήματος Γεωλογίας, Κώστας Παπαζάχος εξήγησε πως «θα έχουμε εξελίξεις στην υπόθεση της φοιτήτριας. Δεν σκοπεύω να κουκουλώσω τίποτα, όλα θα βγουν στο φως. Έχω μιλήσει ήδη με την φοιτήτρια και με όποιον γνωρίζει το παραμικρό. Έχω προωθήσει το θέμα από την πρώτη στιγμή στις πρυτανικές αρχές. Μπορεί μετά την πρώτη αυτή καταγγελία να έχουμε κι άλλες στο μέλλον, γι' αυτό είμαστε έτοιμοι να τις αντιμετωπίσουμε, αρκεί να υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία και κατηγορίες».

Στον απόηχο παρόμοιων καταγγελιών, «το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ καταδικάζει απερίφραστα τη σeξουαλική παρενόχληση στον ακαδημαϊκό χώρο και σε κάθε χώρο, είτε αυτή ασκείται σε φοιτήτριες/φοιτητές είτε σε εργαζόμενες/ους. Καλούμε τις πανεπιστημιακές αρχές να φροντίσουν για τη δημιουργία ενός θεσμικού πλαισίου αντιμετώπισης ανάλογων περιπτώσεων και στο Πανεπιστήμιό μας, στο οποίο θα μπορούν να προσφεύγουν όσες/όσοι, μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας, έχουν πέσει ή θα πέσουν θύματα σeξουαλικής παρενόχλησης» και καταλήγει: «Οφείλουμε να ενθαρρύνουμε όλες και όλους, ώστε να μη φοβούνται να καταγγείλουν επώνυμα περιπτώσεις παρενόχλησης, να μη νιώθουν ενοχές για ό,τι τους συνέβη (ή για την κακοποίηση που έχουν υποστεί). Όσο μένουν ακατάγγελτες και ατιμώρητες τέτοιες πράξεις το πρόβλημα διαιωνίζεται».