Λύση για τις εξ αδιαιρέτου ιδιοκτησίες, επίσπευση των πολεοδομικών σχεδίων, μικρότερα πρόστιμα για τις πολεοδομικές παραβάσεις που δεν έχουν μεγάλο περιβαλλοντικό αποτύπωμα, αύξηση των δόσεων αλλά και απλοποίηση των διαδικασιών δόμησης προβλέπει, μεταξύ άλλων, ο νέος νόμος για τα αυθαίρετα.

Παράλληλα, προωθείται η δημιουργία Παρατηρητηρίου Δομημένου Χώρου μέσω του οποίου θα παρακολουθείται όλη η δόμηση (υπάρχουσα και νέα).

Από το υπουργείο Περιβάλλοντος αναγνωρίζουν ότι ο έλεγχος της δόμησης δεν μπορεί να γίνεται μόνο μέσω των Πολεοδομιών - οι οποίες μεταξύ άλλων, αντιμετωπίζουν μεγάλα προβλήματα με τη στελέχωσή τους - γι' αυτό σχεδιάζουν το Παρατηρητήριο Δομημένου Χώρου προκειμένου να λειτουργεί ως «δεύτερο μάτι».

Ο υπό διαμόρφωση νόμος αγγίζει, πρώτη φορά, την εξ αδιαιρέτου δόμηση. Διευκρινίζεται ότι με τον ισχύοντα νόμο περί αυθαιρέτων τα εξ αδιαιρέτου ακίνητα δεν δηλώνονται.

«Το πρώτο βήμα που σχεδιάζουμε είναι να δώσουμε το δικαίωμα σε όλους τους ιδιοκτήτες να δηλώσουν το ποσοστό που τους αναλογεί» λένε πηγές του υπουργείου Περιβάλλοντος. «Σήμερα κάτι τέτοιο δεν μπορεί να γίνει, απαιτείται από κοινού δήλωση όλων των ιδιοκτητών. Κι αν δηλώσει το ποσοστό του ένας από τους ιδιοκτήτες είναι σαν να παραδέχεται ότι έχει γίνει κατάτμηση του οικοπέδου, κάτι που απαγορεύεται».

Οι βασικοί πυλώνες

Η εφημερίδα «Τα Νέα» παρουσιάζουν τους βασικούς πυλώνες του νέου νόμου για τα αυθαίρετα, ο οποίος θα δοθεί για διαβούλευση τις επόμενες ημέρες. Τρία είναι τα κεφαλαία με τη μεγαλύτερη σημασία στον νέο νόμο.

Το πρώτο αφορά τη δημιουργία της νέας δομής του Παρατηρητηρίου Δομημένου Χώρου, τις αρμοδιότητες που θα έχει καθώς και τις επιτροπές και τα συμβούλια που θα το απαρτίζουν.
Στο δεύτερο κεφάλαιο περιλαμβάνονται τα μέτρα για την επίσπευση των πολεοδομικών σχεδίων. Σήμερα χρειάζονται έως και 30 (!) χρόνια προκειμένου να ολοκληρωθεί ένα πολεοδομικό σχέδιο. Στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος είναι ο χρόνος ολοκλήρωσης να μην υπερβαίνει τη δεκαετία. Επιπλέον, εδώ αναφέρονται τα νέα μέτρα για τη δόμηση και τις διαδικασίες που προβλέπονται προκειμένου να γίνονται πιο γρήγορα η αδειοδότηση και πιο αποτελεσματικός ο έλεγχος για τυχόν παραβάσεις. Στο κεφάλαιο αυτό γίνεται επίσης αναφορά στην Ταυτότητα Κτιρίου αλλά και στην ενεργοποίηση της Τράπεζας Γης με το ξεπάγωμα του μέτρου για τη μεταφορά του συντελεστή δόμησης - ύστερα μάλιστα και από τη έκδοση ΚΥΑ για τον καθορισμό ζωνών υποδοχής συντελεστή δόμησης.

Το τρίτο κεφάλαιο περιλαμβάνει μέτρα για την αντιμετώπιση της αυθαίρετης δόμησης. Το νέο στοιχείο του νόμου είναι ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζονται τα αυθαίρετα στις εκτός σχεδίου περιοχές. Ετσι ο νέος νόμος θέτει ως κόκκινη γραμμή την 28η Ιουλίου 2011: όσα αυθαίρετα ανεγέρθηκαν έπειτα από αυτή την ημερομηνία δεν θα μπορούν να υπαχθούν στον νόμο για την τακτοποίησή τους.

Σημειώνεται ότι μέχρι τις 8 Οκτωβρίου 2016 οι ιδιοκτήτες ακινήτων που δεν προέβησαν σε τακτοποίηση των αυθαιρέτων μπορούν να το κάνουν με τον ισχύοντα νόμο (4178/2013).
«Σκοπός μας είναι να καταγράψουμε τελεσίδικα και αμετάκλητα όλη την αυθαίρετη δόμηση» επισημαίνει μεταξύ άλλων ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Γιάννης Τσιρώνης. «Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα μητρώο ακίνητων που θα μας επιτρέψει στην πράξη, αφενός, να σχεδιάσουμε σωστά τις πόλεις μας και, αφετέρου, να πατάξουμε οριστικά την αυθαίρετη δόμηση».

Απλοποίηση διαδικασιών

Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Περιβάλλοντος, με τον νέο νόμο δεν θα χρειάζεται να περιμένει ένας ιδιοκτήτης την ολοκλήρωση της διαδικασίας αδειοδότησης προκειμένου να αρχίσει να χτίζει.

Οπως λένε, θα μπορεί να ξεκινάει εφόσον είναι σίγουρος για την αρτιότητα και τις απαιτούμενες αποστάσεις υποβάλλοντας ηλεκτρονικά τη μελέτη και αυτόματα θα παίρνει αριθμό οικοδομικής άδειας ώστε να μπορεί να χτίζει.

Η Πολεοδομία είναι υποχρεωμένη να ελέγξει σε τρεις ημέρες το τοπογραφικό διάγραμμα και τους όρους δόμησης και σε 10 ημέρες να έχει ολοκληρώσει τον έλεγχο του διαγράμματος κάλυψης.

Μετά οι έλεγχοι θα γίνονται κανονικά. Κατά την έναρξη των εργασιών - στο αποτύπωμα - στον φέροντα οργανισμό και όταν ολοκληρωθεί το κτίριο. Δηλαδή, τρεις ομάδες κληρωτών ελεγκτών θα πιστοποιούν ότι χτίζει αυτά που δήλωσε.

Σε περίπτωση που διαπιστωθούν παραβάσεις, οι ποινές για τον πολιτικό μηχανικό θα φτάνουν μέχρι και την αφαίρεση της άδειας άσκησης επαγγέλματος. Ο έλεγχος των παραβάσεων θα γίνεται μέσω μη επανδρωμένων σκαφών (drones), αεροφωτογραφιών και δορυφόρων.

Επίσπευση σχεδίων

Από το υπουργείο Περιβάλλοντος θεωρούν ότι ένας από τους λόγους για τους οποίους ιδιοκτήτες χτίζουν αυθαίρετα είναι ο αργός ρυθμός ολοκλήρωσης των πολεοδομικών σχεδίων, που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να φτάσει ακόμη και τα 30 χρόνια!

Σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, ενδεικτική περίπτωση είναι το Ηράκλειο Κρήτης, όπου την περασμένη Παρασκευή μετέβη κλιμάκιο του υπουργείου Περιβάλλοντος με επικεφαλής τον Τσιρώνη και έγινε ανοιχτή συζήτηση για τα αυθαίρετα.

«Για μια περιοχή της πόλης έγινε πολεοδομικό σχέδιο που προβλέπει την κατασκευή λεωφόρου 15 μέτρων. Η υλοποίηση όμως αυτού του σχεδίου απαιτεί το γκρέμισμα τουλάχιστον 1.000 σπιτιών. Ποιος θα τα γκρεμίσει;» λένε από το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. «Πρέπει να είμαστε ρεαλιστές. Δεν έχει νόημα ένα σχέδιο που μέχρι να υλοποιηθεί δημιουργεί μια νέα γενιά αυθαίρετων».