Ανάμεσα στην εκ βάθρων ανατροπή που επιχειρείται στη δημόσια εκπαίδευση από τον Νίκο Φίλη εισάγεται και ένας ολόκληρος κώδικας στην καθημερινότητα των μαθητών. Πρόκειται για ένα ιδιότυπο καθεστώς, που ορίζει όλα όσα πρέπει να κάνει ο καλός μαθητής, σύμφωνα με το υπουργείο Παιδείας. Και, πρώτα από όλα, ο κώδικας προβλέπει τον «όρκο τιμής» που πρέπει να δίνει στο εξής κάθε ελληνόπουλο στο σχολείο του.

Τον τίτλο «Παιδαγωγικός Κώδικας Δημοκρατικού Ανθρωπισμού» φέρει ο νέος οδηγός συμπεριφοράς του καλού μαθητή, τον οποίο επεξεργάζεται το υπουργείο Παιδείας. Μεταξύ άλλων, προβλέπει διάφορες καινοτόμες ιδέες, όπως τη θέσπιση ενός «Συμβολαίου Τιμής» που θα πρέπει να υπογράφουν τα παιδιά στο σχολείο, τη διαφώτιση γονέων και μαθητών από μαιευτήρες, μαίες, παιδιάτρους και λοιπούς «διαμορφωτές γνώμης», ένα «Μικρό Σχολείο» για παιδιά μεταναστών, καθώς και ιδιαίτερη έμφαση στην επισημότητα εκ μέρους των πολιτειακών αρχόντων. Για την επιτυχή εφαρμογή του «Παιδαγωγικού Κώδικα Δημοκρατικού Ανθρωπισμού», κατά τον συντάκτη του, απαιτούνται τακτικά διαγγέλματα του Προέδρου της Δημοκρατίας, του πρωθυπουργού, του υπουργού Παιδείας κ.ά. Επίσης, ένας νέος φορέας, το Εθνικό Συμβούλιο για τη Σχολική Ψυχολογία (ΕΣΣΨ), θα αναλάβει την ευθύνη υλοποίησης της όλης πρωτοβουλίας.

Το κείμενο του Κώδικα φαίνεται να εμφορείται από πνεύμα ενθουσιασμού για μια εκ βάθρων ανατροπή στην Παιδεία, καθώς στοχεύει στην ουσία και το περιεχόμενο της αγωγής που θα λαμβάνουν στο εξής οι ελληνόπαιδες. Καθόλου τυχαία, προφανώς, από τον Κώδικα απουσιάζει οποιαδήποτε αναφορά σε εθνική και θρησκευτική ταυτότητα, κάτι που συνάδει με την κατάργηση προσευχών, παρελάσεων και άλλων στοιχείων της δημόσιας εκπαίδευσης, όπως αυτή ήταν γνωστή έως σήμερα. Επίσης, στον Κώδικα υπογραμμίζεται σαφώς ότι οι γονείς θα πρέπει να πάψουν να θεωρούν -και βεβαίως να προσφωνούν αναλόγως- τα παιδιά τους ως «πριγκίπισσες» ή «βασιλόπουλα».

Ο «Παιδαγωγικός Κώδικας Δημοκρατικού Ανθρωπισμού» είναι ένα τμήμα από το πόρισμα του εθνικού διαλόγου για την Παιδεία, το οποίο παρέδωσε την Παρασκευή στον υπουργό Νίκο Φίλη ο πρόεδρος της αρμόδιας επιτροπής, Αντώνης Λιάκος. Μεταξύ των προτάσεων άμεσης εφαρμογής τις οποίες ο Αντώνης Λιάκος εισηγείται στην ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, καταδικάζεται «η κουλτούρα του καταναλωτικού ναρκισσισμού και η μετάλλαξη του σχολικού χώρου σε πασαρέλα ναρκισσισμού», ενώ γίνεται λόγος περί μιας -αθέατης διά γυμνού οφθαλμού- μάχης «για το Φαντασιακό της Παιδείας». Το τι σημαίνει αυτός ο ομιχλώδης όρος επεξηγείται ως εξής: «Η Πολιτεία μπορεί να επέμβει στη διαμόρφωση του παιδικού και σχολικού Φαντασιακού με πολλούς τρόπους: Ενημερώνοντας και ευαισθητοποιώντας την κοινωνία, επιβάλλοντας εύλογους περιορισμούς στις διαφημίσεις και γενικά στα μηνύματα των ΜΜΕ που απευθύνονται στα παιδιά ή στους γονείς» κ.λπ.

Το «Συμβόλαιο Τιμής» του μαθητή

Σε ό,τι αφορά τον Κώδικα, ως πρωταρχικός όρος προβάλλεται το λεγόμενο «Συμβόλαιο Τιμής», το οποίο, μάλιστα θεσπίζεται ως «προαιρετικά υποχρεωτικό (όπως η ψήφος στις εκλογές...)» κατά την, κάπως εύθυμη και πολιτικά υπαινικτική, διατύπωση στο κείμενο. Κατά την έναρξη του σχολικού έτους, οι γονείς για τα παιδιά της Α’ έως Γ’ Δημοτικού και κατόπιν οι ίδιοι οι μαθητές θα καλούνται να υπογράψουν ένα συμβόλαιο, κάτι σαν πολιτικό όρκο, επαναλαμβάνοντας τις εξής φράσεις (ενδεικτικά): «Δίνω τον λόγο της τιμής μου και υπόσχομαι ότι θα σέβομαι το σχολείο, τους δασκάλους και τους συμμαθητές μου, θα φέρομαι ιπποτικά σε όλους και ιδιαίτερα στους πιο αδύναμους, και δεν θα επιτεθώ ποτέ σε αδύναμο, αλλά θα τον υπερασπίσω από επιθέσεις. Θα θεωρώ σωστή μόνο την άμιλλα για τη διάκριση στη μάθηση, στον αθλητισμό, την καλή συμπεριφορά και τα καλά έργα. Δεν θα κάνω ποτέ στον άλλον ό,τι δεν θέλω να κάνουν σε μένα. Και θα θεωρώ ντροπή κάθε παράβαση αυτής της υπόσχεσης που ελεύθερα δίνω σήμερα».

Βασικό άρθρο του «Παιδαγωγικού Κώδικα Δημοκρατικού Ανθρωπισμού» είναι η ευαισθητοποίηση και ενημέρωση των μεγαλύτερων, έτσι ώστε οι νέοι ή και οι υποψήφιοι γονείς να ενημερώνονται και να καθοδηγούνται από ειδικούς (π.χ. μαιευτήρες, μαίες, παιδιάτρους, διαμορφωτές γνώμης...), ατομικά ή σε ομάδες, καθώς προβλέπεται και «σχολή γονέων». Σε αυτήν θα γίνεται προσπάθεια εμπέδωσης ορισμένων απλών και καθοριστικών αρχών, τις οποίες οι γονείς θα διδάσκουν στα παιδιά, όπως εξυπακούεται, πάντα συμμορφούμενοι με τη φιλοσοφία του «Δημοκρατικού Ανθρωπισμού», τον οποίο ευαγγελίζεται ο Αντώνης Λιάκος. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της επιτροπής διαλόγου για την Παιδεία, ο Κώδικας προετοιμάζει τα παιδιά όχι μόνο για τη σχολική τους ζωή, αλλά και για την ευρύτερη κοινωνική τους λειτουργία ως δημοκρατικών πολιτών. Κάποιες συγκεκριμένες αρχές είναι οι εξής: «1. Το παιδί καθενός είναι μοναδικό και ξεχωριστό για τον ίδιο. Ωστόσο, είναι ένα παιδί ανθρώπων όπως κάθε παιδί ανθρώπων: Διαφορετικό αλλά ίσο με τα άλλα, και όχι πριγκίπισσα ή βασιλόπουλο. 2. Στο σχολείο (ο όρος περιλαμβάνει και την προσχολική αγωγή) πηγαίνουμε επειδή το σχολείο είναι σαν δεύτερο σπίτι μας. Εκεί συναντάμε πολλά άλλα παιδιά και μαθαίνουμε να ζούμε μαζί και να κάνουμε πράγματα μαζί που είναι ευχάριστα και χρήσιμα για όλους και δεν ενοχλούν κανέναν. 3. Στο σχολείο δεν πάμε για επίδειξη, αλλά για γνώση και χαρακτήρα. Για να μάθουμε πράγματα και τρόπους και να γίνουμε άνθρωποι καλοί κι αγαπητοί. Για να γίνει κάθε παιδί ένας ξεχωριστός άνθρωπος για τους άλλους. 4. Είναι ντροπή και γελοίο να κάνεις επίδειξη ότι έχεις χρήματα και πράγματα, όταν άλλα παιδάκια στερούνται και υποφέρουν. Και είναι τιμή και ωραίο να νοιάζεσαι για τον άλλον και να τον βοηθάς όπως μπορείς».

Ο πρωταγωνιστικός ρόλος στην υλοποίηση του Κώδικα που θα αναμορφώσει εις βάθος την ελληνική Παιδεία ανατίθεται στο ΕΣΣΨ. Παρόλο που μοιάζει με παρήχηση της ΕΣΣΔ, το ΕΣΣΨ είναι το Εθνικό Συμβούλιο για τη Σχολική Ψυχολογία, το οποίο θα πρέπει να θεσμοθετηθεί. Και όταν γίνει αυτό, θα πρέπει η έναρξη της όλης εκστρατείας να γίνεται, πάντα κατά τον κ. Λιάκο και τους συνεργάτες του, «με τον πιο επίσημο και επικοινωνιακά ξεχωριστό τρόπο. π.χ. με ενέργειες όπως διάγγελμα του υπουργού Παιδείας, του πρωθυπουργού, του Προέδρου της Δημοκρατίας και, ει δυνατόν, της αντιπολίτευσης». Πέρα από το τελετουργικό και τις τυμπανοκρουσίες, το ΕΣΣΨ θα έχει την ευθύνη της επιμόρφωσης (και συμμόρφωσης με τις αρχές του Κώδικα) των εκπαιδευτικών, ιδιαίτερα για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των σχολικών κρίσεων, αλλά και του bullying. Επ’ αυτού, το πόρισμα της επιτροπής διαλόγου απλώς αναφέρει, αφηρημένα, ότι «τα όπλα του φτωχού είναι απλά παιδαγωγικά εργαλεία (μέσα και διαδικασίες) με πρακτικά μηδενικό κόστος, που μπορούν να τα αξιοποιήσουν οι εκπαιδευτικοί με ελάχιστη και εξίσου ασήμαντου κόστους επιμόρφωση». Στο κεφάλαιο «Εκπαίδευση και μεταναστευτικά ρεύματα», ο Κώδικας καταπιάνεται με το ευαίσθητο ζήτημα της ενσωμάτωσης των παιδιών προσφύγων στην ελληνική παιδεία.

Ο στόχος γι’ αυτά τα παιδιά είναι «να μην αποκοπούν από τη σχολική εμπειρία και αναφορά, στο μέτρο που το σχολείο αντιπροσωπεύει ουσιώδη προσδιορισμό της παιδικής ηλικίας». Γι’ αυτό προτείνεται ως αυτονόητη η δημιουργία σχολείου σε κάθε τόπο σταθερής/κανονικής διαμονής προσφύγων, εφόσον υπάρχει πρόνοια για την ένταξη των παιδιών στη σχολική διαδικασία. Το ίδιο προβλέπεται να ισχύσει και στην περίπτωση μαζικής εισροής προσφύγων, ενώ για τους τόπους προσωρινής ή συγκυριακής διαμονής εισάγεται η έννοια του «Μικρού Σχολείου». Στα σημεία αυτά όπου επικρατεί η αίσθηση της πρόσκαιρης παραμονής, το Μικρό (και όχι ακριβώς «Κρυφό») Σχολείο, π.χ. με μια ομάδα κατάλληλα εκπαιδευμένων και εξοπλισμένων ειδικών δασκάλων, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών κ.λπ. θα μπορούσε να επισκέπτεται καταυλισμούς και να απασχολεί δημιουργικά τα παιδιά, σε «τάξεις» που δεν θα ξεπερνούν τα 35 άτομα.

Γενικότερα, ο «Παιδαγωγικός Κώδικας Δημοκρατικού Ανθρωπισμού» σε ορισμένα σημεία του θυμίζει εγχειρίδιο ιδεολογικού savoir vivre και σε κάποια άλλα μοιάζει να εντάσσεται σε ένα ευρύτερο όραμα «πολιτιστικής επανάστασης», ανάλογο με τα πειράματα που επιχειρήθηκαν στις χώρες του πάλαι ποτέ υπαρκτού σοσιαλισμού. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, ενώ δεν γίνεται καμία αναφορά στην αριστεία, ο ίδιος ο Κώδικας προβλέπει ηθικές ανταμοιβές για στάσεις και πράξεις παιδιών και παιδαγωγών «που εικονογραφούν παραδειγματικά την τήρησή του: Λεκτικός έπαινος στην τάξη ή στο σχολείο, αναγνώριση και προβολή στην τοπική κοινωνία, ευρύτερη προβολή, ετήσια εθνικά βραβεία (όπως της Ακαδημίας...)».
Ωστόσο, στο πόρισμα της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου για την Παιδεία υπό την προεδρία του Αντώνη Λιάκου περιλαμβάνονται δομικές αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα. Το πόρισμα βασίζεται στο σύστημα «major-minor», που πρώτος είχε υποστηρίξει ως υπουργός Παιδείας ο Γιώργος Παπανδρέου και προβλέπει τετραετές γυμνάσιο με διετές λύκειο και νέο σύστημα εισαγωγής στα πανεπιστήμια - κάτι που συζητείται εν μέσω των φετινών Πανελλαδικών εξετάσεων. Η σχετική πρόταση προβλέπει την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μέσω ενός συγκεκριμένου συντελεστή κατάταξης των υποψηφίων, επί του γενικού βαθμού πρόσβασης ή άλλων κριτηρίων επίδοσης.

<p style="text-align: center;"><img src="/repository/2016/SIMVOLAIOTIMISMATHITI7.jpg"></p>

Επίσης, περιλαμβάνεται κατάργηση των παρελάσεων των μαθητών, του υποχρεωτικού εκκλησιασμού και της υποχρεωτικής προσευχής. Σημαντικό είναι επίσης το ότι, προκειμένου ο μαθητής να αποκτήσει το Εθνικό Απολυτήριο, θα πρέπει να ανταποκριθεί θετικά σε όλα τα μαθήματα που έχει παρακολουθήσει κατά τις δύο τελευταίες τάξεις της Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης, με δυνατότητες επιλογών και με ιδιαίτερη βαρύτητα στην ερευνητική εργασία. Σύμφωνα με το πόρισμα-πρόταση του Αντώνη Λιάκου, προέδρου της Επιτροπής Εθνικού Διαλόγου, μειώνονται συνολικά οι ώρες διδασκαλίας στο λύκειο σε 33 (από 35, όπως είναι σήμερα) και απαγορεύεται η ίδρυση τμήματος αν δεν υπάρχουν 20 μαθητές. Ταυτόχρονα, εισάγεται η τηλε-εκπαίδευση σε απομακρυσμένες περιοχές, χωρίς προφανώς εκπαιδευτικούς κάποιων ειδικοτήτων στην τάξη, με το σχόλιο «να αναπτυχθούν επιτέλους σύγχρονες υποδομές τηλε-εκπαίδευσης».

Το πόρισμα Λιάκου αποκαλύπτει ότι οι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα αλλαγής κατεύθυνσης στο πανεπιστήμιο, καθώς και να αποκτούν συνδυαστικό πτυχίο, λαμβάνοντας τίτλους από δύο σχολές ταυτόχρονα. Με την κινητικότητα στα πανεπιστήμια και την ευελιξία των πτυχίων, προβλέπεται ότι οι σπουδαστές «θα μπορούν να αλλάζουν τμήμα και κατεύθυνση σπουδών, μεταφέροντας τις πιστωτικές τους μονάδες, και ακόμη να έχουν τη δυνατότητα να συνδυάζουν στο πτυχίο τους πρωτεύουσα ειδίκευση από ένα τμήμα και δευτερεύουσα από άλλο. Με την έννοια αυτή, η εισαγωγή σε ένα τμήμα στο πανεπιστήμιο δεν θα έχει οριστικό χαρακτήρα και οι φοιτητές θα έχουν τη δυνατότητα να αναπροσανατολίζονται αναλόγως της εξέλιξης των ενδιαφερόντων τους και της ωριμότητάς τους. Τα πτυχία θα πρέπει να αποκτήσουν ευελιξία και να διαφοροποιούνται ώστε να προσαρμόζονται στις εξελίξεις της επιστήμης και τα πανεπιστημιακά τμήματα θα μπορούν να προσφέρουν περισσότερα του ενός, και σε συνεργασία με άλλα τμήματα, ειδικά προγράμματα σπουδών. Μέσα στα πλαίσια της επιστημονικής δεοντολογίας ο φοιτητής θα αποκτήσει ελευθερία στον τρόπο με τον οποίο θα συγκροτήσει τις μαθήσεις του στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση και το πτυχίο του».
Ο Λιάκος και η θάλασσα

Τα πάνω κάτω θα έρθουν στην παιδεία , λέει ο πρόεδρος του Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία Αντώνης Λιάκος και βάζει τέρμα στο Διάλογο για να πάει για μπάνιο!

«Τέρμα ο Διάλογος και οι διαλογισμοί. Το πόρισμα το παραδώσαμε, εκατό + φίλες και φίλοι έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν, αν εφαρμοστούν θα έρθει το πάνω κάτω. Σήμερα πάμε θάλασσα!Θα μουλιάσουμε στο νερό, θα γίνουμε ένα με αυτό, θα αφήσουμε τις κακές σκέψεις σαν φυσαλίδες να εξαφανιστούν στην επιφάνεια!» έγραψε στην προσωπική του σελίδα σοτ Facebook o κ. Λιάκος.