Επιστήμονες στη Γαλλία, μεταξύ των οποίων μία Ελληνίδα, ανακάλυψαν ένα τρόπο για να εντοπίζουν τον ιό HIV του AIDS στις κρυψώνες του στο σώμα του ασθενούς, όπου «υπνώττει» επί δεκαετίες. Η νέα τεχνική μπορεί να διακρίνει τα υγιή κύτταρα του οργανισμού, από αυτά που έχει μολύνει ο ιός.

Η ανακάλυψη αυτή αναμένεται να βοηθήσει στον εντοπισμό των αφανών μολυσμένων κυττάρων και πιθανώς σε κάποια νέα θεραπεία μελλοντικά. Οι τωρινές θεραπείες στοχεύουν τα κύτταρα του ασθενούς που παράγουν τον ιό, αλλά δεν είναι σε θέση να κάνουν το ίδιο εξίσου αποτελεσματικά με τα αφανή μολυσμένα κύτταρα, που αποτελούν τα «ρεζερβουάρ» του λανθάνοντος ιού.

Ειδικότερα, τα μολυσμένα από τον ιό Τ-κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος που κρύβουν τον HIV, είναι δύσκολο να βρεθούν και να καταστραφούν, πράγμα που συνιστά σοβαρό εμπόδιο στις προσπάθειες θεραπείας του AIDS. Η αξιόπιστη ανίχνευση και απομόνωση αυτών των μολυσμένων κυττάρων αποτελεί μία από τις προτεραιότητες των επιστημόνων εδώ και χρόνια, αλλά έως σήμερα υπήρξε περιορισμένη επιτυχία.

Τώρα, όμως, οι ερευνητές των Ινστιτούτων Παστέρ και INSERM, του Εθνικού Κέντρου Ερευνών της Γαλλίας (CNRS) και του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ, με επικεφαλής τον ιολόγο Μονσέφ Μπενκιράν, που έκαναν μελέτες σε 12 ασθενείς με AIDS και τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Nature", βρήκαν ένα τρόπο να εντοπίζουν μία πρωτεΐνη (CD32a), η οποία βρίσκεται μόνο στην επιφάνεια των μολυσμένων Τ-ανοσοκυττάρων.

Έτσι, οι επιστήμονες είναι πλέον σε θέση να διακρίνουν ένα μολυσμένο κύτταρο από τα άλλα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα οποία παραμένουν υγιή. Το επόμενο βήμα θα είναι η στοχευμένη καταστροφή των μολυσμένων κυττάρων.

Τα αντιικά φάρμακα εμποδίζουν τον HIV να εξαπλωθεί στο σώμα του ασθενούς, αλλά δεν «ξεριζώνουν» τελείως τον ιό, ο οποίος παραμένει σε λανθάνουσα κατάσταση επί χρόνια, χωρίς να γίνεται αντιληπτός ούτε από το ανοσοποιητικό σύστημα, ούτε από τα φάρμακα. Όταν ο ασθενής σταματήσει να παίρνει τα φάρμακα, ο ιός μπορεί να αφυπνισθεί και να εξαπλωθεί ξανά, με συνέπεια οι ασθενείς να υποχρεώνονται σε φαρμακευτική θεραπεία εφ' όρου ζωής.

«Από το 1996 το όνειρό μας είναι να καταστρέψουμε αυτά τα κύτταρα όπου κρύβεται ο ιός, αλλά δεν είχαμε τρόπο να το κάνουμε, επειδή δεν μπορούσαμε να τον αναγνωρίσουμε», δήλωσε ο Μπενκιράν. Η νέα τεχνική, που χρησιμοποιεί ως βιοδείκτη την πρωτεΐνη CD32a, δίνει βάσιμες ελπίδες ότι πλέον αυτό θα καταστεί εφικτό.

Επιστήμονες στις ΗΠΑ και αλλού θα επιβεβαιώσουν τη σημασία και αποτελεσματικότητα της νέας τεχνικής σε περισσότερους ασθενείς και, αν όλα πάνε καλά, στη συνέχεια θα αρχίσει η ανάπτυξη φαρμάκων που θα στοχεύουν ακριβώς τα λανθάνοντα μολυσμένα κύτταρα.

Στη γαλλική ερευνητική ομάδα συμμετέχει η ελληνικής καταγωγής δρ Χριστίνα Ψωμά, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πιέρ και Μαρί Κιουρί (Paris VI), η οποία από το 2012 είναι κλινική ερευνήτρια του Πανεπιστημίου του Μονπελιέ και του Τμήματος Λοιμωδών και Τροπικών Νόσων του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου.